Antik Dünyadan, İnsanı ‘Bunları Nasıl Yapmışlar?’ Diye Düşünmeye Sevk Eden 21 Eşsiz Mimari Örneği
Zafer Tekin
11 Mart 2022
Antik çağın ilk büyük şehirleri Mezopotamya ve Mısır’da kuruldu. Sümerlerin Ziigurat’ı, Mısır medeniyetinin Piramitleri görkemli yapılardı. Asurlular dev tapınaklar inşa etti. Büyük İskender Persopolis’i ele geçirdiğinde, şaşalı şehrin güzelliği karşısında, “cennet benim oldu” demişti.
Ancak Antik Çağın sosyokültürel şehirlerini Yunanlılar kurdu. Bunun anlamı, öncülleri ve çağdaşlarının aksine sadece tapınak ve saraylar değil, meclis binası, kamu binaları, hastane, kütüphane, tiyatro, gymnasium ve çok sayıda bina içeren konut kompleksleri yaptılar. Antik Yunan mimarisi, Roma döneminde tüm Akdeniz havzasına nüfuz etti.
İşte antik çağdan kalma, bugün bile insanın nefesini kesen eşsiz mimari yapılar.
Emevi Halifeliği tarafından Eriha’da MS 8. yüzyılda inşa edilen Hişam Sarayı’ndan “Hayat Ağacı” mozaiği
Cezayir’in Aurès Dağları’ndaki antik Roma şehri Timgad
MS 100 civarında İmparator Trajan tarafından kurulmuştur ve kalıntıları, Roma şehir planlamasında kullanılan ızgara planının en iyi örneklerinden birini temsil etmesi bakımından dikkate değerdir.
Arg-e Bam olarak da bilinen Bam Kalesi, İran’ın Bam bölgesinde bulunan tarihi bir kale kompleksidir
Bam’ın kökenleri Ahameniş dönemine (MÖ 6-4. yüzyıllara) kadar takip edilebilir. En parlak dönemi, önemli ticaret yollarının kavşağında ve ipek ve pamuklu giysi üretimi ile tanınan 7. yüzyıldan 11. yüzyıla kadar sürdü.
26 Aralık 2003’te gerçekleşen bir deprem, Bam ve çevresindeki yapıların çoğuyla birlikte Kaleyi neredeyse tamamen yok etti. Restorasyon planının ardından 2004 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne dahil edilmiştir.
Efes teras evler, bir tepe üzerinde, Hadrian Tapınağı’nın karşısında yer almaktadır
“Zenginlerin evleri” olarak da adlandırılan bu yapılar, Roma dönemindeki aile hayatı hakkında bize bilgi vermesi açısından önemlidir. Yolların birbirini dik açılarla kestiği şehrin Hippodamian planına göre inşa edilmişlerdir.
Bülbül Dağı’nın yamacının alt ucunda üç teras üzerinde altı adet konut bulunmaktadır. En eski yapının tarihi MÖ 1. Yüzyıla kadar uzanır ve MS 7. yüzyıla kadar konut olarak kullanılmaya devam etmiştir.
Bu çarpıcı mozaikler, İtalya’da, Negrar kasabası yakınlarındaki Verona eyaletinde bir üzüm bağının altında ortaya çıkarıldı
3. ve 4. yüzyıllara tarihlendirilmişlerdir.
Meymand, İran’da çok eski bir köydür
İran Platosu’nda 12.000 yıl öncesine dayanan birincil insan ikametgahı olduğuna inanılıyor. Sakinlerinin çoğu, bazıları 3.000 yıldan beri yerleşim için kullanılan kayaların ortasındaki 350 el yapımı evde yaşamışlardır.
Abuna Yemata Guh, Etiyopya’nın Tigray Bölgesi’nde bulunan yekpare bir kilisedir
2.580 metre yükseklikte yer almaktadır (girişi kırmızı daire ile vurgulanmıştır) ve ulaşmak için yürüyerek tırmanılması gerekmektedir. 5. yüzyıla tarihlenen duvar resimleriyle dikkat çekmektedir.
Dendera, Mısır’daki Hathor tapınağının 2000 yıllık hipostil salonunun tavanı
İrlanda, Wicklow’da hala ayakta duran 900 yıllık bir kilise
Yaklaşık 4000 yıl önce Yeni Sümer İmparatorluğu’nun Kralı Ur-Nammu tarafından Ay Tanrısı Nanna’ya ithafen inşa edilen Ur’un Büyük Zigguratının kazı ve restorasyonundan önceki ve sonraki hali
2.300 yıllık Efes Büyük Tiyatrosunun, kazı öncesi ve sonrası görünümü
Cezayir, Khenchela’da 2000 yıl sonra hala kullanımda olan bir Roma hamamı
Hindistan’daki Sri Ranganathaswamy Tapınağı’ndaki 16. yüzyıldan kalma Sesharaya mandapam, Nayaka yönetimi döneminde inşa edilmiş, karmaşık bir şekilde oyulmuş bir salondur
Sırtlarında binicileri olan, tümü yekpare sütunlardan oyulmuş, şaha kalkmış 40 atıyla ünlüdür.
Bergama Antik Tiyatrosu, yaklaşık 70 derecelik bir açıya sahip dünyanın en dik tiyatrosudur
Helenistik tiyatronun 10.000 kişilik oturma kapasitesine sahip olduğu ve antik dünyanın en dik cavea’ya (oturma alanı) sahip tiyatrosu olduğu söylenmektedir.
Ctesiphon Kemeri’nin bugün Irak’ta kalan kalıntılarından yola çıkarak 6. yüzyılda göründüğü şekliyle yeniden yapılandırılması
I. Şapur (242-272) veya I. Kosrau (531-579) tarafından inşa edilen kemer, dünyanın en büyük tek açıklıklı tonozlu kemeridir.
Güney Londra’da bir inşaat alanında kazı yapan arkeologlar, en az 1.800 yaşında olduğu düşünülen Roma döneminden kalma bir mozaik zemin keşfettiler
Knossos Sarayı’ndaki Büyük Merdiven (MÖ 2200-2000), Girit
Hırvatistan’ın Hvar adasındaki Stari Grad sokaklarında ortaya çıkarılan bir Roma mozaiği
Güney Ürdün’de bulunan 9000 yıllık oyma dikili taş
İrlanda’daki Inisheer Adası’nda bulunan 15. yüzyıldan kalma O’Briens Kalesi’nin kalıntıları
5000 yıl önce Sümerler tarafından yapılmış bir ev planı
Umma’da merkezi avlulu bir konutun zemin planı, Ur III dönemi. Vorderasiatisches Müzesi, Berlin.
Hindistan’ın Lepakshi kentindeki 16. yüzyıldan kalma Veerabhadra tapınağının asılı sütunu
Dans Salonu’nun 70 granit sütunu arasında zemine değmeyen bir tane var ve kumaş parçası gibi nesneleri bir taraftan diğerine geçirmek mümkün.
İlginizi çekebilecek diğer içerikler
- Dünyanın Yeni 7 Harikası: Modern Çağın İnsan Yapımı Harikaları
- Size Zamanı Unutturacak Dünyanın En Ünlü ve En Güzel 10 Saat Kulesi
- Dünyanın Dört Bir Yanından Kendini Aşan Mimarlardan 30 Harika Eser
