Halley Kuyruklu Yıldızının 1910’daki Gelişinden Esinlenen Kıyamet Çılgınlığının Öyküsü
Bora Yakis
21 Ocak 2022 1910’da Halley Kuyruklu Yıldızı Dünya’nın yakınından geçecekti ve dini fanatiklerden haber muhabirlerine kadar herkes dünyanın sonu olduğuna inanarak küresel bir paniğin ateşini körükledi.
1705’te İngiliz astronom Edmond Halley, parlak bir kuyruklu yıldızın 1758’de Dünya’ya döneceğini tahmin etti. Halley, Isaac Newton’un hareket yasalarını kuyruklu yıldıza uygulayarak onun gökyüzünde tam olarak hangi hafta görüneceğini buldu. Kuyruklu yıldız tam vaktinde geldiğinde Halley Kuyruklu Yıldızı olarak anılmaya başladı, ancak Edmond Halley tahmininin gerçekleştiğini görecek kadar uzun yaşamadı.
Kuyruklu yıldız 1835’te ve 1910’da tekrar ortaya çıktı. Ancak Halley Kuyruklu Yıldızı’nın 1910 ziyareti farklıydı, çünkü bilim insanları kuyruklu yıldızın Dünya’daki yaşamı sona erdirebileceği konusunda uyardılar.
1910 Halley Kuyruklu Yıldızı Paniği
1907 yılında bir Kentucky yerel gazetesi “Gelecek Kuyruklu Yıldız Dünya ile Çarpışacak mı?” sorusunu sordu. Bilim adamları endişeli Dünyalılara kuyruklu yıldızın gezegene çarpmayacağını bildirdi. Ancak Halley Kuyruklu Yıldızı hakkındaki haberler hiç de güven verici değildi.
Fransız bilim adamı Camille Flammarion, kuyruklu yıldızın kuyruğunun dünyayı teğet geçeceği konusunda uyardı. Flammarion’a göre, “siyanojen gazının atmosfere nüfuz etmesi ve muhtemelen gezegendeki tüm yaşamı yok etmesi” ihtimali vardı.
New York Times bu açıklamanın üzerine balıklama atladı ve “Siyanojen çok ölümcül bir zehirdir” haberini yaptı. “Yapısındaki potasyum tuzunun bir tanesi bile dilinize değdiğinde ani ölüm için yeterli.”
Flammarion’un uyarısı, dünyayı kasıp kavuran bir paniğe yol açtı.
Kuyruklu Yıldız Hapları ve Kuyruklu Yıldızdan Koruyan Şemsiyeler
Ogden Standard, “Dünyanın Sonu Yaklaşıyor” konusunda uyarıda bulundu, ardından Flamillion’un “Halley Kuyruklu Yıldızı Dünyadaki Yaşamı Söndürebilir” uyarısı geldi.
San Francisco Call, “Bilim İnsanları, Kuyruklu Yıldız Dünyadaki Tüm Yaşamı Sona Erdirebilir, diyor” haberini yayınladı. Makale, türün hayatta kalması için umudunu, “çoğu astronomun Flammarion ile aynı fikirde olmadığı” gerçeğine dayandırıyor ve “kuyruklu yıldızın kuyruğunun son derecede nadir olduğunu” belirtiyordu. Kısacası, siyanojen gazı tüm atmosferi kaplayamayacak kadar dağılmıştı.
Bilimsel tartışmalar, kendi çıkarları peşinde koşan, düşüncesiz insanların durumdan faydalanmasını engellemedi. Aniden, anti-kuyruklu yıldız hapları piyasayı ele geçirdi. Haplardan biri “göklerin gazabından kaçmak için bir iksir” olarak işlev göreceği sözünü veriyordu.
Gaz maskeleri en çok satan ürün haline geldi ve hatta bazıları “kuyruklu yıldızdan koruyan şemsiyeler” satın aldı.
Durum o kadar kötüleşti ki, polis iki Teksaslıyı kuyruklu yıldız ilaçları olarak şeker hapları satmaktan tutukladı. Ancak kuyruklu yıldız tedavisine talep o kadar yüksekti ki, polis istemeye istemeye yılan yağı satıcılarını serbest bıraktı.
Kuyruklu yıldızın etkisi ne olurdu? Kraliyet Gözlemevi’ne gönderilen bir mektup, kuyruklu yıldızın “Pasifik Okyanusu ile Atlantik Okyanusu’nun yer değiştirmesine ve Kuzey ve Güney Amerika’nın balta girmemiş ormanlarının, büyük Sahra Çölü’nün kumlu vadilerinden gelen tuzlu çığ tarafından silinip süpürülmesine ve evlerin üzerine gemiler, köpekbalıkları, balinalar ve her türden canlının yağmasına neden olup olmayacağından endişe ettiğini ifade ediyordu.”
1910’da Halley Kuyruklu Yıldızı dünyaya yaklaşırken, gündem kaotik bir karmaşadan ibaretti.
Katil Kuyruklu Yıldızların Tarihi
Katil kuyruklu yıldızlar 20. yüzyılın başlarında yeni bir şey değildi. MS 700 civarında, Ulu Bede, kuyruklu yıldızların “kraliyet gücünde veya vebada veya savaşlarda, rüzgarlarda veya sıcaklıkta bir değişikliğin habercisi olarak aniden doğdukları” konusunda uyardı.
İngiltere’de 1066 yılı, üç kralın taht üzerinde hak iddia ettiği, aynı yıl Halley Kuyruklu Yıldızı’nın ortaya çıktığı ve birçoklarının Bede’nin haklı olduğuna ikna olduğu “Üç Kralın Yılı” olarak biliniyordu.
1664/1665 kuyrukluyıldızını kısa sürede Londra’da bir veba salgını ve Avrupalıların tesadüften daha fazlası olarak gördükleri Büyük Londra Yangını izledi.
1680’de başka bir kuyruklu yıldız ortaya çıktı. Boston’da vaiz Mather, “cennetteki korkunç manzaralar ve işaretler, yakındaki büyük felaketlerin habercisidir” dedi. İnsanlar “Cennetin dünyaya alarmını” görmezden gelirse, Tanrı’nın öfkesi onları helak edebilirdi.
Ancak 1910’daki Halley Kuyruklu Yıldızı bu önceki görünümlerden farklıydı. Bu sefer kıyamet olasılığı konusunda uyarı yapan bilim insanları oldu.
1910’da Halley Kuyruklu Yıldızının Gelişi
20 Nisan 1910’da insanlar ilk olarak Halley Kuyruklu Yıldızını Dünya’ya yaklaşırken gördüler. Kuyruklu yıldız hayatı yok eder mi? Bede’nin tahmin ettiği gibi, kraliyet gücünde bir değişikliğin habercisi mi olacaktı? Dünya nefesini tutarak bekledi.
6 Mayıs 1910’da gökyüzünde kuyruklu yıldız parlarken, İngiltere Kralı VII. Edward yatağında öldü. Kuyruklu yıldız ilk kurbanını mı almıştı?
Halley Kuyruklu Yıldızı 18 Mayıs 1910’da Dünya’ya en yakın konumundan geçecekti. Endişeli insanlar gökyüzüne baktılar ve son günleri için geri sayıma başladılar. Bazı kadınlar, ölümcül siyanojen gazını engellemek için kapı çerçevelerini bezlerle kapatmaya bile çalıştı.
New York Times 18 Mayıs’ta, “Halley kuyruklu yıldızının yaklaşmasının yol açtığı terör, Chicago nüfusunun büyük bir bölümünü ele geçirdi” yazdı.
Ve New York da bu panikten aza değildi. Gazete, “Yabancıların yoğun olarak yaşadığı bölgelerdeki daha batıl inançlılardan bazıları paniğin eşiğindeydi” dedi. “Birçoğu sokaklarda ve parklarda diz çökerek dua etti.”
Fransa’da Atlantik’in karşısında, dünyanın sonunu izlemek için kalabalıklar toplandı. Bütün bunlara karşın kuyruklu yıldız hayatı sona erdirmeden geçip gitti. Dünya kuyruklu yıldızın gazabından kurtulmuştu.
Ancak Flammarion yenilgiyi kabul etmedi. Bilim adamı, birkaç gözlemcinin “çeşitli şekillerde yanan sebzelerin, bataklıkların veya asetilenin kokusu olarak tanımlanan belirli koku alma deneyimleri olduğunu” ilan etti.
1910 Halley Kuyruklu Yıldızı Paniğinden Çıkarılacak Dersler
1910 Halley Kuyruklu Yıldızı paniğine dönüp bakmak ve korkuları batıl inanç olarak reddetmek kolaydır. Ancak daha önceki kuyruklu yıldız paniklerinden farklı olarak, 1910 paniği bilim tarafından desteklendi.
Flammarion’un Dünya’daki yaşamı boğan siyanojen gazı hakkında uyarısıyla, pek çok kişinin gaz maskesi satın almak için dükkanlara akın etmesi şaşırtıcı değil.
Ve 1910, insanların bir kuyruklu yıldız için en son panikledikleri zaman değildi. Hale-Bopp kuyruklu yıldızı 1997’de Dünya’ya ulaştığında, Cennetin Kapısı tarikatının üyeleri, kuyruklu yıldızın arkasına gizlendiğine inandıkları bir uzay aracına ulaşmak için toplu şekilde intihar etti.
NEOWISE kuyruklu yıldızı Mart 2020’de göründüğünde, komplo teorisyenleri COVID-19 salgınını kuyruklu yıldıza bağladı.
Halley Kuyruklu Yıldızı 2062’de Dünya’nın yanından bir sonraki turunu attığında ne getirecek? Bunu sadece zaman gösterecek.
İlginizi çekebilecek diğer içerikler
- Kongo Bağımsızlık Şehidi Patrice Lumumba’nın Kahramanca Ancak Trajik Yaşamı
- Saçlarını Hiç Kesmeyen Victoria Devri Kadınlarının Çarpıcı Fotoğrafları
- Cadıların Tarihi: Hıristiyanlık ve Kadın Düşmanlığı, Nasıl Saygıdeğer Şifacıları Habis Paryalara Dönüştürdü?
